5 maja 2000 roku w Warszawie odsłonięto pomnik poświęcony najsłynniejszemu polskiemu powieściopisarzowi i nobliście – Henrykowi Sienkiewiczowi. Dziś przypada również rocznica urodzin pisarza (1846).

Chyba nie ma nikogo, kto nie znałby nazwiska tego prozaika. Nie ma, a przynamniej nie powinno być też nikogo, kto nie słyszałby o powieściach historycznych „Quo Vadis”, „Trylogia” czy „W pustyni i w puszczy”. Sienkiewicz był już przez swoje pokolenie traktowany jako dobro narodowe. W podziękowaniu za dorobek ofiarowano mu nawet majątek ziemski w Oblęgorku pod Kielcami.

Pisał „z serca” i „ku pokrzepieniu serc”. Zanim jednak wybił się na międzynarodowe „salony” miał zostać… lekarzem.

Henryk Sienkiewicz urodził się na Podlasiu we wsi Wola Okrzejska, a jego rodzina nie należała do zamożnych, niemniej cieszyła się pięknymi tradycjami niepodległościowymi. W 1861 rodzina Sienkiewiczów przeniosła się do Warszawy i to właśnie tam pisarz rozpoczął naukę w gimnazjum, a potem poszedł na studia w Szkole Głównej, którą wkrótce rzucił. Był z zamiłowania humanistą i nie miał „zacięcia” do przedmiotów ścisłych – jego pasją były głównie historia i literatura.

Był także społecznikiem, czego głęboki wyraz da później, gdy będzie już sławnym pisarzem.

Pisarz rozpoczynał swoją karierę jako felietonista i recenzent – ale na początku bez sukcesu. Trwało to kilka lat zanim znalazł swój styl, w którym się całkowicie odnalazł, i który „porwał serca”. Między 1872 a 1887 pracował jako felietonista i reporter, publikując pod pseudonimem „Litwos” do „Gazety Polskiej” oraz „Niwy”. Równocześnie coraz bardziej zaczął się poświęcać powieściopisarstwu. W 1880 roku rozpoczął pracę, m.in. nad „Ogniem i mieczem”, które to dzieło początkowo miało nosić tytuł „Wilcze gniazdo”. Trzy lata później powieść ukazała się w odcinkach i okazała się kasowym sukcesem.

Kolejne lata obfitują w dalsze części „Trylogii” – „Potop” i „Pan Wołodyjowski”. Ten ostatni zawiera niewątpliwie wątki autobiograficzne. Śmierć narzeczonej tytułowego Pana Michała, którą rozpoczyna się powieść może być nawiązaniem do śmierci pierwszej żony pisarza – Marii Szetkiewicz, z którą przeżył szczęśliwie cztery lata. Sienkiewicz był trzykrotnie żonaty i widać, że – podobnie jak „kochliwemu” i niezbyt szczęśliwemu w miłości Panu Michałowi – również autorowi życie prywatne fundowało niezbyt szczęśliwe niespodzianki. Ułożyło mu się dopiero z trzecią żoną – Marią Babską.

Od wydania „Trylogii” sława Sienkiewicza rośnie w niesłychanym tempie. W międzyczasie odbywa szereg podróży zagranicznych – do Ameryki, Afryki, zwiedza też liczne kraje europejskie – m.in. Hiszpanię, Francję czy Szwajcarię – w której po wybuchu pierwszej wojny światowej zamieszka już do śmierci. Podróże do Afryki przyniosą efekt w postaci powieści „W pustyni i w puszczy”.

W 1905 roku za „wybitne osiągnięcia w dziedzinie epiki i rzadko spotykany geniusz, który wcielił w siebie ducha narodu” Henryk Sienkiewicz zostaje uhonorowany Nagrodą Nobla. Była przyznana za całokształt twórczości a nie, jak się powszechnie uważa, jedynie za „Quo Vadis”. Jego dorobek to 12 powieści, 21 nowel i inne. Już po śmierci pisarza jego utwory doczekały się licznych ekranizacji.

Po śmierci Henryka Sienkiewicza w 1916 powstała inicjatywa wzniesienia pomnika w Warszawie na jego cześć. Wysiłki w tym kierunku zostały przerwane przez wybuch II wojny światowej – ostatecznie do inicjatywy powrócono w 1997 roku, a pomnik odsłonięto w rocznicę urodzin pisarza – 5 maja 2000 roku. Przeznaczono na niego sumę w wysokości 100 tys. dolarów.

Pomnik znajduje się w Łazienkach Królewskich w Warszawie.